به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، در حاشیه همایش همایش بین المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی؛ ایده ها، الگوها و تجربه ها، نشست هم اندیشی مدیران نهاد با استادان علم اطلاعات و دانش شناسی شامگاه دوشنبه ۲۶ اردیبهشت ماه برگزار شد.

این نشست با حضور سیدباقر میرعبداللهی معاون برنامه ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات؛ محمداحمدوند معاون اداری و مالی؛ مهدی توکلیان مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل؛ سجاد محمدیان مدیرکل پژوهش و آموزش؛ منصور کوهی رستمی رییس انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی کشور، لیلی سیفی دبیر علمی همایش؛ روح الله منوچهری دبیر اجرایی همایش؛ جواد هاشم زاده عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند؛ هاشم عطاپور عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز؛ اعظم صنعت جو عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی؛ امیررضا اصنافی عضو هیئت علمی دانشگاه بهشتی؛ سعید اسدی عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد؛ داوود حاصلی عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی؛ حسین قاسمی عضو هیئت علمی دانشگاه جندی شاپور؛ روح الله خادمی عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان؛ فاطمه مکی زاده عضو هیئت علمی دانشگاه یزد؛ مژده سلاجقه عضو هیئت علمی دانشگاه کرمان؛ مهرداد چشمه سهرابی عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان؛ جواد عباسپور عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز؛ علی عظیمی عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و فاطمه شیخ شعاعی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران حضور دارند. 

لزوم یافتن حلقه مفقوده در ارتباط کتابخانه‌های عمومی و جامعه با مشارکت پژوهشگران

سید باقر میر عبداللهی در این نشست ضمن بیان تسلیت به مناسبت رحلت آیت الله فاطمی نیا، با تقدیر از دست اندرکاران برگزاری همایش بین‌المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه‌های عمومی؛ الگوها، تجربه‌ها وایده‌ها» گفت: برگزالری همایش‌هایی اینچنینی به پیگیری‌های لحظه به لحظه ای نیاز دارد و خداروشکر که تا به این لحظه کلیات و جزئیات به خوبی پیش رفته است و در روزهای پیش رو که زمان ارائه مقالات خواهد بود، نتیجه زحمات جناب آقای دکتر محمدیان و همکارانشان را مشاهده خواهیم کرد.

میرعبداللهی افزود: گمان می‌کنم برگزاری این همایش به جز آورده علمی و به جز اینکه به پژوهش به عنوان حلقه مفقوده این موقعیت های اجرایی و عملیاتی بها می‌دهد، حلقه‌های مفقوده و خلاءهای موجود در ارتباط با کتابخانه ها و جامعه پر می‌کند. اما نکته برجسته در ارتباط با این موضوع حضور فعال و پر شور استادن برجسته حوزه کتابداری بوده است و چه کسی بهتر از این بزرگواران برای یافتن این حلقه های مفقوده و پر کردن خلاء های موجود.

وی ادامه داد: با توجه به آنچه که در ۴۸ ساعت آینده رخ خواهد داد و نگاهی به آنچه در یکی دو روز گذشته، مرتبط با این برنامه ها ارائه شده، به ما نشان از دقت نظر عزیزان در اداره کل پژوهش در انتخاب و دعوت از استادان محترمی است که مطالبشان را ارائه دادند و خواهند داد. در همین سه یا چهار ارائه ای که موفق شدم در آن حضور داشته باشم، انضمامی بودن، نیاز محور بودن و کتابدارانه بودن و کتابخانه مآب بودن این گفتگوها بسیار مشهود بود.

معاون پژوهش، برنامه ریزی و فناوری اطلاعات نهاد با اشاره به یکی از چالش‌های مطرح شده در حوزه علوم انسانی گفت: برخی اصحاب علوم انسانی را متهم می کنند که زیاد به حوزه عمومی توجه ندارند؛ خوشبختانه علم اطلاعات و دانش شناسی از این جهت که نسبت علمی و فنی خوبی با نهاد کتابخانه های عمومی کشور برقرار کرده و اساساً به این دلیل که موضوع و سوژه تفکر ادر این حوزه «کتاب» به عنوان کالایی آشنا در سنت ایرانی و اسلامی است، از این جهت این اتهام خیلی متوجه رشته کتابداری نیست.

میرعبداللهی افزود: خدا را شکر می‌کنیم که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور توانسته با برگزاری چنین همایش آن حلقه مفقوده و خلاء را به حد توان خود پر کند و امیدواریم برگزاری این همایش سرآغاز و طلیعه همایش‌هایی در موقعیت های آموزشی و پژوهشی دیگری باشد.

وی تصریح کرد: من از طرف جناب آقای رمضانی، دبیر کل نهاد قول می دهم که نهاد کتابخانه‌ها به جز این گردهمایی های ادواری و مناسبتی که در تهران برگزار می شود، هر سال بتواند یک گردهمایی اینچنینی برگزار کند و شاهد حضور همین اساتید بزرگوار در آن جلسات باشیم. از تمام دست اندرکاران و برگزار کنندگان این همایش تشکر می‌کنم و امیدوارم حاصل برگزاری آن به توسعه خدمات کتابخانه های عمومی در کشور منجر شود.

کتابخانه های عمومی موتور حرکت در جامعه هستند

محمدرضا قانع رییس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی شاخه جنوب گفت: قطعا همه کسانی که این نوع برنامه ها را برگزار کرده اند از سختی های اجرای آن در شرایط فعلی آگاه هستند. حقیقتا ایجاد هماهنگی میان متخصصان داخلی و خارجی که میان هر کدام اختلافاتی در دیدگاه ها و نگرش ها وجود دارد دشوار است. این موضوع جای تقدیر و تشکر دارد.

وی افزود: ما در حوزه دانش بیشتر به صورت تخمینی به مسایل نگاه می کنیم تا تحقیقی که امیدواریم محورهایی که در این همایش برای کتابخانه ها طراحی شده در جایگاه خود قرار بگیرد. در پنلی که ارائه کردیم مشخص کردیم افرادی که در کتابخانه ها کار می کنند دارای ایدها و اندیشه های راهبردی هستند. به همین دلیل ما نیازمند مدیریت راهبردی و استراتژیک هستیم. تا مدیریت استراتژیک نباشد در هیچ یک از عرصه ها موفق نخواهیم بود. این امر مسلم است که آنکه نگاه راهبردی دارد چشم انداز آینده را می بیند.  

قانع تصریح کرد: یکی از نکات قابل توجه در حوزه کتابخانه های عمومی توجه و تمرکز بر کتابخانه های عمومی به عنوان موتور حرکت در جامعه است. دیدگاه های مختلف باید در یک جا تجمیع شود و مورد استفاده قرار گیرد. به همین دلیل امیدواریم در دو روز آینده مطالی که ارائه می شود راهگشا باشد.

رییس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی شاخه جنوب افزود: ما از محیط گفتمان خارج شده ایم و باید به محیط عملیات برسیم. برای توسعه جوامع این مهم است. کتابخانه ها ماموریت ها و رسالت هایی دارند که آنچه امروز اتفاق می افتد با دهه های گذشته تفاوت کرده است. امروز ما خودمان را در چارچوب کتابخانه اسیر نمی دانیم. ما باید به سمت جامعه برویم. باید اعتماد جامعه را به کتابخانه های عمومی افزایش دهیم. جامعه نمی داند کتابخانه چه رسالت هایی دارد و چه کارهایی را می تواند انجام دهد تا بتواند در عرصه های مختلف اجتماعی تاثیر گذار باشد. امیدوارم ایده ها و طرح های ارائه شده در این همایش به اجرا درآید و ادامه دارد باشد. قطعا زمانی می توانیم بگوییم کارمان را درست انجام دادیم که سیاست ها به درجه عملیاتی برسد و عملیات هم بازده خوبی داشته باشد.  

نویدی برای یک برنامه ریزی مطمئن تر و برداشتن قدم استوارتر

مهرداد چشمه سهرابی عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان نیز در این نشست ضمن سپاسگزارم از مجموعه نهاد کتابخانه های عمومی کشور دست اندرکاران همایش گفت: وقتی متوجه شدم در این همایش وارد بحث خدمات شده اید خیلی خوشحال شدم. به نهاد به خاطر انتخاب این موضوع تبریک می گویم. زمانی اعتقاد داشتیم کتابخانه های عمومی دانشگاه مردمی هستند. امروز دیگر جرات نمی کنیم این واژه را استفاده کنیم. چون رقیب های جدی پیدا کردیم. وب بزرگترین رقیب کتابخانه ها شده است. کتابخانه اصلی ما وب است. امروز با پدیدهای بزرگی مواجه هستیم. امروز که به کتابخانه ها نگاه می کنم خیلی تاسف می خورم. کتابخانه ها از کاربر خالی شده است. چرا که با پدیده های نوظهوری که ما را به چالش کشیده است مواجه شدیم. انگشت گذاشتن بر روی موضوع خدمات و استفاده از تجارب و درگیر کردن دیگر کشورها در ارائه خدمات و جمع شدن در چنین محیطی نویدی برای یک برنامه ریزی مطمئن تر و برداشتن قدم استوارتر است.

وی افزود: همکاران من در نهاد پذیرفته اند که خدمات کتابخانه از آنچه در گذشته فکر می کردیم تغییر پیدا کرده است. امروز به سمت شخصی سازی خدمات رفته ایم. فکر می کنم اگر جمع بندی خوبی از نظرات ارائه شده صورت بگیرد و کارگروهی شکل بگیرد و این خدمات را متناسب با پدیدهای نوظهوری که ما را به چالش کشیده اند آماده کنیم می توانیم قدم و خدمت بیشتری به جامعه ارائه کنیم. اگر دستاورد این همایش را بتوانیم به صورت ملموس وارد کتابخانه ها کنیم و بارویکرد جدیدی به بحث خدمات نگاه کنیم تا کتابخانه ها را از این وضعیت خارج کنیم.

چشمه سهرابی تصریح کرد: کتابخانه های ما تغییر پیدا کرده است. باید باور کنیم کار کردن در این کتابخانه ها مردم را سیراب نمی کنند. با خدمات فعلی نمی توان مردم را به کتابخانه ها کشاند. در این دو روز همایش فرصت خوبی داریم تا از ایده ها استفاده کنیم. باید قبول کنیم نسل امروز ما مسثل ما فکر نمی کند. نسل امروز فعالیت ها و کالاهای دیگری می خواهد. اگر از این فرصت معاونت پژوهش نهاد استفاده کند و این فرصت را مغتنم بشمارد تصورم بر این است که می توانیم دامنه خدمات را گسترده کنیم. آن هم برای نسلی که سرگردان است. سرگردان در فضاهای مختلف که نمی داند دنبال چیست.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان افزود: با این همایش قدم بزرگی برداشته شده و اولین همایش بین المللی است که در این حوزه برگزار شده است. امیدوار ماحصل همایش را در خدمات کتابخانه ها به جامعه شاهد باشیم.

ضرورت استفاده از استانداردهای تدوین شده

سعید اسدی عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد در این نشست گفت: تهیه استانداردهای کتابخانه های عمومی یکی از کارهای خوب نهاد بود. طی دو سال پژوهشگران، استادان دانشگاه؛ کتابداران و... در این زمینه تلاش کردند تا استانداردهای نهاد نوشته شود. من دبیر دو استاندارد خدمات و خدمات مشتریان بودم. یک استاندارد برنامه های کتابخانه ها نیز نوشته شد. برای نگارش استانداردها به استانداردهای خدمات کشورهای پیشرفته توجه شد و همه استانداردها را به صورت کیفی درآوردیم. همه اینها منجر به تدوین چند استاندارد کوچک شد تا برای اولین بار همه نهادهای دخیل در حوزه کتابخانه های عمومی از استانداردها استفاده کنند. نهاد این استانداردها را منتشر کرده و با استقبال همه نهادها مواجه شده است. امیدوارم نهاد در ادامه راه درگیر مباحث نظری نشود. کارهای خوبی انجام شده و لازم است نهادها و سازمان هایی دخیل در حوزه کتابخانه های عمومی از این استانداردها استفاده کنند.

برگ برنده نهاد

جواد عباسپور عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز از دیگر مهمانان حاضر در نشست با تقدیر از رویکردهای جدید و فعالیت نهاد کتابخانه های عمومی کشور در سال‌های اخیر، گفت: طی چند سالی که در کسوت معلمی در خدمت دانشجویان هستم، تغییر رویکرد ایجاد شده در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور را رصد می کنم و واقعا بتاید بگویم که این تحول جای تقدیر دارد. چراکه در گذشته برگزاری چنین نشست هم اندیشی ها و گردهمایی هایی نهاد سابقه نداشته  و بسیار جای خوشبختی دارد که امشب تعدادی از اساتید عرصه علم اطلاعات و دانش شناسی به نمایندگی از گروه های مختلف، از اقصا نقاط ایران حضور دارند و می‌توانند با یکدیگر صحبت کنند و گفتمانی را پیش ببرند. 
وی افزوذ: این رویکرد جدید برگ برنده برای نهاد کتابخانه‌های عمومی محسوب می شود و به نوبه خودم از همه مدیران و مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تقدیر می‌کنم که بصورت دغدغه مند و به دنبال شنیدن نقطه نظرات از پژوهشگران و صاحب نظران هستند.

برنامه ریزی اجتماعی لازمه عدالت اجتماعی 

اعظم صنعت جو عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی در ادامه نشست با تقدیر از دست اندرکاران نشست گفت: زحمات زیادی کشیده شده است که ما اینجا دور هم جمع شده ایم و شاهد نشست های خوبی خواهیم بود.  کتابخانه ها در همه جای دنیال عامل توسعه هستند. ما کتابداران می دانیم عدالت اجتماعی در کتابخانه های ما رعایت نشده است. خدمات کتابخانه ها متناسب کودکان؛ زنان خانه دار طراحی نشده است و این جامعه هدف را از نظر اطلاعات توانمند نکردیم. عدالت اجتماعی قطعا در خدمات خواهد بود.

وی افزود: فضای همایش خیلی خوب است که امیدواریم این همایش ها ادامه پیدا کند اما خوب است که این برنامه ها اجرایی شود. نیازمند بازنگری و بررسی مداوم نگاه ها باشیم. لازمه عدالت اجتماعی برنامه ریزی استراتژیک و رجوع مداوم به آنها است. بسیار به این همایش خوشبینم و سپاسگزارم که به این موضوع مهم پرداخته شده است.

حرکت ارزنده نهاد در طراحی خدمات

هاشم عطاپور عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز نیز در ادامه این نشست با تاکید بر لروم پیوند عمیق تر میان جامعه دانشگاهی و بدنه کتابخانه های عمومی کشور گفت: مسائل و موضوعاتی که ما در دانشگاه‌ها به عنوان رساله پژوهشی آنها می‌پردازیم، مشکلی از مشکلات جامعه ما را به خصوص در زمینه کتابخانه عمومی برطرف نمی کند. به اعتقاد من شکاف میان پژوهشگران و بدنه نهاد وجود دارد که باید به شکلی برطرف شود. البته طی سال‌های اخیر گام هایی برای فراخوان و دعوت از پژوهشگران برای حل مسائل نهاد برداشته شده، اما به نظرم کافی نیست و جای بیشتری برای همکاری مشترک وجود دارد.
همچنین معتقدم بین جامعه و کتابخانه‌های عمومی نیز یک شکاف به وجود آمده است و باید به صورت عمقی به این مسائل پرداخته شود. این حرکت ارزنده نهاد برای برگزاری این همایش گام اول برای برطرف کردن این مشکلات است. نباید انتظار داشته باشیم که مشکلات موجود به صورت یک شبه و با برگزاری یک همایش برطرف شود. اما می توان نسبت به برداشتن گام اول در این حوزه خوشبین بود.
وی همچنین با تاکید بر همگام شدن با تغییرات دنیای مجازی گفت: لازم است ما باید بتوانیم خدمات کتابخانه های عمومی را مبتنی بر تغییرات دنیای مجازی کنیم و بخش عمده‌ای از کارهایی که در کتابخانه انجام می‌شود، از این طریق ارائه کنیم.

ارائه خدمات از تجربیات کتابداران

فاطمه مکی زاده عضو هیئت علمی دانشگاه یزد با بیان خاطراتی از تجربیات موفق به کتابداران در عرصه ترویج کتابخوانی گفت: اگر بتوانیم تجربیات کتابداران از ارائه خدمات را جمع آوری و تدوین کنیم و از دل آن ها تجربیات موفق را ارائه کنیم، به راحتی می‌توانیم به بانکی ارزشمند از این خدمات برای بهره‌برداری سایر کتابداران دست پیدا کنیم. همچنین اگر بتوانیم در دل کتابداران مان عشق به این عرصه را ایجاد کنیم، زمینه را برای شکوفایی خلاقیت کتابداران برای ارائه خدمات متنوع ایجاد خواهیم کرد.

جامعه و کتابخانه عمومی

مژده سلاجقه عضو هیئت علمی دانشگاه کرمان نیز در این نشست درباره جایگاه کتابخانه های عمومی در جامعه گفت: من از سال ۱۳۸۴ با کتابخانه های عمومی کرمان همکاری داشتم و از آن زمان مشاهده کرده‌اند بیشترین تلاش انجام شده برای جذب مخاطب به حوزه کتاب و کتابخوانی از سوی کتابخانه های عمومی انجام می شود. اما آمارها و برخی تحقیقاتی که خودم انجام داده ام نشان داده که تمایل مردم به کتابخوانی و مراجعه به کتابخانه عمومی بسیار کاهش یافته است که باید در این زمینه راهکارهایی اساسی بکار بست.
وی با تاکید بر لزوم تقویت رابطه نهاد کتابخانه های عمومی کشور و آموزش و پرورش به منظور به اهداف مشترک گفت: بسیار خوشحال می شدم اگر نماینده ای از آموزش و پرورش در جمع ما حضور داشت. چرا که معتقدم مدارس ما تنها خواندن را آموزش می دهد، اما خواندن برای یادگیری را آموزش نمی دهد. تا زمانی که سیستم آموزش و پرورش تغییر نکند، آن احساس نیاز برای خوانش کتاب و مطالعه در ما ایجاد نمی شود.

خدمت رسانی و کتابخانه عمومی

جواد هاشم زاده عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند گفت: دانشگاه بیرجند جزو اولین دانشگاه هایی است که پس از انقلاب به موضوع علم اطلاعات و دانش‌شناسی پرداخت و تنها دانشگاهی است که گرایش کتابخانه های عمومی را دایر کرده و حدود ۱۵سال در این گرایش فعالیت‌های علمی دارد. از این جهت ما با مسائل و چالش های کتابخانه های عمومی آشنا هستیم. از مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تشکر می‌کنم که این مشکل را دیدند و شروع کردند به فکر کردن درباره آن که در نهایت به برگزاری یک همایش بین المللی در مورد خدمات کتابخانه های عمومی منجر شد. واقعا جای برگزاری این همایش خالی بود و امیدوارم که برگزاری آن مداوم و مستمر باشد و در آینده بیشتر شاهد برپایی فعالیت‌های این چنینی باشیم.
وی افزود: طراحی خدمات کتابخانه های عمومی در کشور ما بسیار غریب است. بر اساس کارهایی که ما در حوزه خدمات کتابخانه های عمومی انجام داده‌ایم متوجه شدیم که مشکلات فراوانی بر سر خدمت رسانی در جامعه وجود دارد. اما کتابخانه‌های عمومی در رویکرد سنتی خود انتظار دارند که مردم برای حل مشکلات خود به سراغ کتابخانه بروند. اما امروز بر اساس فعالیت هایی که در سطح جهان اتفاق می‌افتد معمولاً کتابخانه‌ها به دنبال مشتری و افراد برای ارائه خدمات هستند.
وی تصریح کرد: به اعتقاد من، ما در ارائه خدمات باید حتماً استان‌ها، جوامع و فرهنگ‌های مختلف را در نظر بگیریم و ببینیم که جامعه چه چیزی نیاز دارد و بر اساس نیازهای واقعی افراد در جامعه خدمات را طراحی و ارائه کنیم.اگر کتابخانه های عمومی دچار تحول نشوند رفته رفته دچار افول سازمانی خواهند شد.

خدمات اصلی ترین کارکرد کتابخانه عمومی

روح الله خادمی عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان در ادامه نشیت درباره لزوم تغییر رویکرد در ارائه خدمات جدید در کتابخانه های عمومی مطابق با تحولات روز گفت: من این افتخار را داشته ام که سال ها پیش با نهاد کتابخانه‌های عمومی در استان خوزستان همکاری داشته باشم و از نزدیک با مسائل کتابخانه‌های عمومی آشنا بوده ام. بحث خدمات به عنوان اصلی‌ترین کار کرد کتابخانه‌های عمومی است و اگر تغییرات لازم را در ارائه خدمات به روز، اعمال نکنیم، در دنیای رقابتی امروز کنار گذاشتن خواهیم شد.
وی افزود: کاربر، کتابدار و منابع اطلاعاتی، عواملی هستند که اگر هر سه عامل را تقویت کنیم، می‌توانیم بهترین خدمات را در جامعه ارائه کنیم، ام بی توجهی به نیازهای روزآمد کاربر، عدم توجه به توانمندسازی کتابدار و بی توجهی به زیرساخت های ارائه منابع اطلاعاتی، باعث از دست رفتن مراجعان کتابخانه ها خواهد شد.
وی با تقدیر از رویکرد جدید نهاد کتابخانه های عمومی کشور گفت: تلاش های صورت گرفته در سال های اخیر بسیار مشهود بوده و جای تقدیر دارد. از تمام عزیزانی که در برگزاری این همایش بین المللی همکاری کرده‌اند  نیز صمیمانه تشکر می کنم که با تدارک بخش های مختلف و دعوت از فعالان جهانی حوزه کتابخانه های عمومی، این همایش را از سایر همایش های برگزار شده تا کنون متمایز کرده است.

اولین همایش بین المللی علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران

فاطمه شیخ شعاعی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این نشست بر شاخص های همایش تاکید کرد و گفت: این همایش دارای دو ویژگی شاخص است؛ ابتدا اینکه اولین همایش بین المللی رشته ما در کشور است که واقعا جای تشکر و قدردانی دارد؛ دوم اینکه اولین همایش این رشته است که بعد از دوران کرونا به صورت حضوری برگزار می شود و فرصت مغتنمی را برای دیدار با استادان فراهم کرده است.
وی با اشاره به موضوع توجه به تنوع خدمات در کتابخانه های عمومی گفت: یکی از خدماتی که ما آن را در انجمن کتابخانه‌های عمومی آغاز کردیم، بحث اطلاعات سلامت بود. این موضوع مطرح شد که در بسیاری از کشورهای دنیا کتابخانه‌های عمومی به عنوان کانال اطلاع رسانی اطلاعات سلامت فعالیت می‌کنند. این رویکرد را با برگزاری سلسله همایش‌هایی در حوزه سلامت آغاز کردیم که اولین جلسه آن نیز به موضوع پوکی استخوان اختصاص داشت. هدف ما این بود که بتوانیم با خدماتی که در کتابخانه‌های عمومی ارائه می‌کنیم، سواد اطلاعات سلامت افراد جامعه را ارتقا دهیم و خوشبختانه توانستیم پس از سال‌ها وقفه، مجددا انجمن کتابداری و علوم پزشکی را راه اندازی کنیم.

مشارکت خوب در جایزه ملی طراحی خدمت

فاطمه محمد بیگی مدیر کل کتابخانه های عمومی استان قزوین و دبیر «جایزه ملی خدمات کتابخانه‌های عمومی» نیز با اشاره به الزامات تغییر رویکرد در ارائه خدمت در کتابخانه ها گفت: کتابخانه ها امروزه دیگر آن سکون سابق را ندارند و خود به سمت جامعه حرکت می کنند و کتابداران نیز تلاش می‌کنند که از فضای فیزیکی کتابخانه‌ها خارج شوند و خدماتی فراتر از آنچه در گذشته اراده می‌شد به مردم ارائه کنند. امروزه مردم کتابخانه ها را متعلق به خود می دانند و گواه این ادعا مشارکت خوب صورت گرفته در برنامه هایی چون جایزه ملی طراحی خدمت بوده که در این حوزه اجرایی شده است.
طی برگزاری جایزه طراحی خدمت و انجام مراحل داوری، تعدادی از خدمات کتابداران با نظر هیئت داوران انتخاب و معرفی شده که در نهایت منتخبان روز ۲ آینده، معرفی خواهند شد.

ضرورت برگزاری همایش طراحی خدمت به صورت دوسالانه

داوود حاصلی عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در خصوص روند شکل گیری این همایش بین‌المللی گفت: در انجمن علمی ارتقاء کتابخانه های عمومی با توجه به تمایل نهاد و کتابداران آن بر ارائه خدمات متنوع در کتابخانه ها و توجه به این رویکرد که کتابداران خدمات را در کتاب خلاصه نکنند، اقدام به طراحی این همایش کردیم و خدا را شکر می‌کنم تمامی همکاران نهاد نیز در برگزاری این همایش به خوبی ما را همراهی کردند و در ادامه بنا شد که این همایش به صورت هر دو سال یکبار به صورت بین‌المللی و با همین عنوان برگزار شود.
این همایش در چهار بخش مسابقه طراحی خدمت، جایزه ملی خدمات کتابخانه‌های عمومی، کارگاه‌های آموزشی برای کتابدارن و بخش علمی یا همان پنل‌های مقالات برنامه‌ریزی شده است که اهمیت هر سه بخش نخست کمتر از بخش علمی نیست. زحمات زیادی برای برگزاری هر یک از این بخش ها انجام شده است. در مسابقه طراحی خدمت ۱۱۰ خدمت ارائه شده و در جایزه ملی خدمات کتابخانه های عمومی بیش از ۱۰۰ کتابدار از کتابخانه‌های عمومی شرکت کردند. مقالات ارائه شده در همایش در مجلات و کتاب مجموعه مقالات همایش چاپ خواهد شد و به عنوان منبعی برای استفاده دانشجویان و پژوهشگران در دسترس قرار خواهد گرفت که نتیجه آن را در سال های آینده و در گفتمان شکل گرفته در این حوزه مشاهده خواهیم کرد. همچنین لازم است نتایج سه بخش نخست هم به شکل مقتضی مستند شده و در اختیار کتابداران و پژوهشگران قرار گیرد.

تغییر ساختار خدمات دهی به مخاطبان همگان تغییرات روز

علی عظیمی عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در سخنانی گفت: همه ما از دردهای موجود و کمرنگ شدن نقش کتابداران در جامعه آگاه هستیم و درباره آن صحبت می‌کنیم. این درحالی است که سازمان‌های معظمی به نام نهاد کتابخانه های عمومی کشور، شهرداری و آستان قدس این حوزه جامعه کتابداری را مدیریت می کنند. اما کمتر نگاه بازسازی بر آنچه که بر جامعه ما گذشته، ودجود دارد.
وی افزود: تغییرات در همه حوزه انجام شده یا در حال انجام است. حتی ساختار دانشگاه ها نیز از داشگاه های افلاطونی و ارسویی به دانشگاه های هامبورگی هستیم که از قرن ۱۸ در آلمان ایجاد شده است. اما چه عجب که هنوز کتابداران هنوز با این تحولات همسو نشدند. ما باید علت این جا ماندگی را جویا بشویم. به نظر من ما باید روند تاریخی افول خودمان را بررسی کنیم و در این مسیر باید به مدیران اعتماد کنیم به شرط آنکه آنها هم همه صداها را بشنوند و ببینند که چه اتفاقی در این حوزه افتاده است. باید بررسی کنیم که چرا در زمانی که در همه دنیا اکثر هرم و مشاغلی که باید نقش مهمی در مقایبه با پاندمی ایفا می‌کردند، کتابخانه های تعطیل بودند. نگاه ما به جامعه خودمان باید تغییر کند و این نگاه موجود هم حتی آسیب زا است.

توجه به حوزه خدمات دهی به کودکان و سالمندان

نرجس ورع، معاون پژوهشی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری نیز در این نشست گفت: معتقدم باید به ۲ گروه کودکان و سالمندان توجه ویژه ای داشته باشیم. چراکه واقعا مربیان مدارس به صورت حرفه ای به موضوع تربیت شهروندی نمی پردازند و این نقش را کتابداران و کتابخانه های عمومی به خوبی می توانند ایفا کنند. که هم برای خود کودکان و هم برای جامعه مفید و موثر خواهد بود. سالمندان نیز که اغلب آنها با محدودیت هایی روبرو هستند و امکان خروج از منزل را ندارند، از طریق طراحی خدماتی ویژه می توانیم به آنها کمک کنیم.